Rengarenk Bir Tat Olan Osmanlı Macunun Aslında Şifa Niyetine Ortaya Çıktığını Biliyor muydunuz?

Ramazan’ın gelmesiyle birlikte pide, güllaç üzere klâsik tatlara tekrar kavuştuk. Bunlardan bir tanesi de yemesi eğlenceli, rengarenk macun şekeri.

Osmanlı macunu da denen bu şeker çocukluğumuza dair hatırladığımız en hoş şeylerden biri. Yemesi hayli sıkıntı, ısırıldığında dişlerden ayrılmak bilmeyen bir kıvamı var fakat işin cümbüşü de biraz burada.

Osmanlı macununun tarihçesi kesin olarak bilinmemekle bir arada 'macun' sözü köken olarak Arapçadaki “acn” sözünün Türkçeye uyarlanmış halidir. Türkçede “yoğurmak, kıvama getirmek” manasına gelir.

Biz her ne kadar Osmanlı macununa şekerleme gözüyle baksak da aslında birinci olarak şifa niyetine ortaya çıkmış. İnanışa nazaran; 1522 yılında Yavuz Sultan Selim’in eşi ve Yasal Sultan Süleyman’ın annesi Hafsa Sultan, Manisa’da bulunduğu sırada hastalanır.

Birçok tabibe muayene olan Hafsa Sultan bir türlü güzelleşemez. Son olarak kendisinin kurduğu Sultan külliyesi zaviye ve imaretinin yönetimi vazifesinde bulunan Merkez Efendi’ye müracaat ederler.

Merkez Efendi 41 çeşit baharat ve bitkiden meydana gelen bir karışım hazırlayarak bu karışımın macun haline getirilmesini şahsen kendisi sağlayarak Hafsa Sultan’ın süratle uygunlaşmasını sağlamış olur.

Hafsa Sultan’da hastalığına kısa müddette şifa bulunmasına vesile olan bu macunun nevruz günü ilkbaharın birinci günlerinde halka saçılmasını emreder. Bu macun tıpkı vakitte mesir macunu olarak bilinir.

41 çeşit baharat! 5 asırdır bozulmadan hazırlanan mesir macununun içinde şu baharatlar bulunuyor:

Dualarla karıştırılarak hazırlanmış bu macun, ufak kağıtlara sarılarak mesir şekeri haline getirilmiş ve caminin minarelerinin şerefelerinden halka saçılmış. Ve bu gelenek hala devam etmekte.

Anadolu’nun en eski tarihi kentlerinden olan “Şehzadeler Şehri” Manisa’da, Sultan Cami’nden halka mesir macunu saçılması devam etmektedir.

Elbette şimdiki macunlarda eskisi üzere 41 çeşit baharat yok. Birkaç çeşit baharat ve renk vermesi için de çeşitli meyveler kullanılıyor.

Şeker ve su ile birlikte kaynatılan bu baharat ve meyveler soğutulduktan sonra macun kıvamına geliyor. Macun tahta çubuklara sarılıp limona sürülerek ve afiyetle yeniyor.

Gelelim macunun tahta çubuğa sarılmasının sebebine. Osmanlı macununun büsbütün doğal olduğunu ve renklendirici içermediğini ispat etmek maksadıyla tercih edilmiştir. Aksi takdirde renklendiriciler çubuğa geçecek ve hileli eser olduğu ortaya çıkacaktır.

Sunumuyla adeta görsel bir şölen yaşatan macun şekerini Ramazan haricinde bulmak çok güç. Hazır vakti gelmişken kesinlikle tadın 🙂