Kutup Martısı Nedir? Nerede Yaşar? Ne İle Beslenir? Kutup martısı (Larus hyperboreus), martıgiller (Laridae) familyasından kuzey yarımkürede kutup dairesi çevresinde ve Avrupa’nın Atlas Okyanusu kıyılarında yaşayan iri bir martı türü.
Kutup martıları oldukça iri ve güçlü hayvanlardır ve tüm tüyleri oldukça açık renklidir. Kuyruklarında ya da kanatlarında siyah tüy bulunmaz. Yetişkin bireyler mat gri renkte ve koyu sarı gagalı olurlar. Daha genç bireyler daha açık gri olurlar ve gagaları siyah – pembe olur. Benzerleri olan İzlanda martılarından daha büyük ve kalın gagalıdırlar. Bir yavrunun olgunluğa ulaşması yaklaşık dört yıl alır.
Bu martılar kıyı bölgelerinde, kayalıklar üzerinde sürüler hâlinde ya da tek olarak çiftleşme ve yavrulama işlemlerini gerçekleştirebilirler. Kayalıklar üzerinde yaptıkları kuluçkaya yatarlar. Genelde üzerlerinde koyu benekler olan açık kahverengi 2 – 4 yumurta yumurtlarlar.
Birçok Larus türü martı gibi kutup martıları da hepçil canlılardır. Yiyebilecekleri küçük canlılar aramalarının yanı sıra aç kaldıklarında yiyecek bulmak için leş de ararlar. Yüzerken ya da yürürken avlanırlar. Bazen su yüzeyine yakın canlıları avlar bazen de uçarken gökyüzündeki küçük kuşları yerler. Balıkçı teknelerini takip ederler ve martı türleri arasında en yırtıcılardan biri olarak bilinirler.
Kışları, Atlas Okyanusu’nun ve Büyük Okyanus’un kuzeyinden, Britanya’nın güney kıyılarına kadar inen bölgelerde geçiren göçmen bir kuştur. Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzey eyaletlerinde ve Büyük Göller çevresinde de görülürler. Kimi kuşlar bazen daha güney eyaletlere ve Meksika‘ya dek ulaşabilirler.
TÜRKİYE’de ilk kez görülerek kayda alındığı 1874 yılından itibaren kuş gözlemcilerinin fotoğraflamak için peşinde olduğu ’Kutup martısı’ Rize sahilinde görüldü. Türkiye’de fotoğraflanan 475’inci kuş türü olarak kayda geçen kutup martısını fotoğraflamak isteyen kuş gözlemcileri Türkiye’nin dört yanından Rize’ye akın etmeye başladı.
Rize sahilinde kuş gözlemciliği yapan Murat Saltuk, Cuma günü farklı bir martı türü fotoğrafladı. Türkiye’nin önde gelen kuş gözlemcileri ile yapılan değerlendirmeler sonucunda martı türünün 1874 yılında İstanbul’da kayda alınan ’Kutup Martısı’ olduğu anlaşıldı. O tarihten bu yana ülkede görülmeyen ve fotoğraflanamayan nadir kuşlardan biri olan kutup martısının Rize sahilinde görüldüğü haberi, kuş gözlemcilerine ait internet siteleri ile sosyal medyada duyuruldu. Ardından bu türü fotoğraflamak isteyen çok sayıda kuş gözlemcisi Rize’ye gelmeye başladı.
Bu sabah İstanbul, Antalya, Trabzon, Adana, Samsun ve İzmir’den Rize’ye gelen yaklaşık 20 kişilik kuş gözlemcisi ve fotoğrafçısı Kutup Martısını Rize sahilinde fotoğrafladı. Rize Valisi Ersin Yazıcı’nın özel izni ile RİPORT Rize Liman sahasındaki gümrüklü alana giren kuş gözlemcileri, duvar üzerine konan kuşu fotoğrafladı.
Kuş türünü ilk kez fotoğraflayan Murat Saltuk Kutup Martısı’nın ilk kez 1874 yılında İstanbul’da kayıt altına alındığını belirterek o tarihten bu yana ilk kez kuşun fotoğrafının alındığını söyledi. Saltuk, “Bu kuşun görülmesi ülkemiz için çok büyük bir olay. Dünyada genelde kuzey bölgelerde yaşıyor. Buralara kadar gelmiş. Bu kuşun kaydını almak Rize’ye nasip oldu. İlk kaydı almış olmam da benim için büyük bir gurur oldu” dedi.
Rize Fotoğraf Sanatı Derneği (RİFSAD) Kurucu Başkanı Emin Kanbur 140 yıl önce Türkiye’de görülen kuş türünden dolayı ülkedeki kuş fotoğrafçılığı dalında önemli isimlerin Rize’ye gelmeye başladığını söyledi. Rize Fotoğraf Sanatı Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Berber ise, kuş türünün görüldüğü yerin korunması ve kuş gözlem istasyonu haline getirilmesini istedi.
Kutup martısı nedir, nerede yaşar, ne ile beslenir, kutup martılarının nesli tükendi mi, kutup martıları karada yaşayabilirler mi, kutup martıları Türkiye’de yaşıyor mu, dağılımı ve üremeleri nasıldır