TSK Envanterinden: Boeing 737 (EFSANE BARIŞ KARTALI)

Boeing 737 AEW&C MESA bir erken hava uyarı ve kontrol (AEW&C) uçağıdır.

Boeing AEW&C sistemi yüksek performanslı, brüt ağırlığı arttırılmış 737-700 ile Northrop Grumman’ın MESA olarak adlandırılan çok maksatlı elektronik taramalı, dost-düşman ayrımı yapabilen radarını içermektedir. Türkiye’nin Barış Kartalı projesi kapsamında alacağı 737 AEW&C sistemi esken ve açık yapılı bir görev bilgisayar sistemini ve Türk yapımı elektronik destek sistemlerini ve haberleşme kabinini içermektedir.

Uluslararası Boeing sorumluluğu altında yürütülen programda Northrop Grumman Elektronik Sistemler şirketi ile TAI ve Havelsan’ın da dahil olduğu birkaç Türk firması da yer alacaktır. Kontrat dört adet 737 AEW&C uçağı ile birlikte personel eğitim, görev destek ve sistem bakımını içermektedir.

Türkiye’nin Savunma Sanayii Müsteşarlığı 4 Haziran 2002 tarihinde Boeing firmasıyla 737 modeli havadan erken uyarı ve kontrol (AEW&C) sistemi için 1 Milyar ABD Dolarlık bir sözleşme imzalamıştır. Benzeri bir sistem Avustralya için de geliştirilmektedir.

İlk uçak Boeing tarafından tamamlanacak, diğer üç uçak ise TAI tarafından modifiye edilecektir. Elektronik destek ekipmanları ile haberleşme sistemleri Türkiye tarafından temin edilecektir. Uçak bakımı ise Türk Hava Kuvvetleri’nin Seattle eğitim alan personeli tarafından gerçekleştirilecektir. İlk uçağın kontrat tarihinden 42 ila 48 ay içinde teslimi öngörülmektedir.

Barış Kartalı Programı

Hava İleri Karakol (HİK) Uçağı diğer adıyla Barış Kartalı Programı kapsamında Boeing firması ile 4 uçak ve 1 Yer Destek Sistemi tedariki amacıyla 4 Haziran 2002 tarihinde Sözleşme imzalanmıştır. Sözleşme 23 Haziran 2003 tarihinde yürürlüğe girmiş ve proje kapsamındaki faaliyetler resmen başlamıştır. Türk Savunma Sanayii, bu projeden, proje bedelinin yaklaşık %12’si kadar net yerel pay alacaktır. İlave olarak proje kapsamında sözleşme baz fiyatı üzerinden 576 Milyon ABD Dolarlık off-set alınmıştır. Türk firmalarından TAI, HAVELSAN, ASELSAN, MİKES, HAVELSAN TEKNOLOJİ RADAR, KALE KALIP, THY ve SELEX proje içerisinde birçok sorumluluk ve role sahiptir.1 inci uçak modifikasyonu (yolcu uçağının HİK konfigürasyonuna dönüştürülme işlemleri) Mart 2005’te ABD/Seattle’da, 2 nci uçak modifikasyonu Mart 2006’daAnkara/TAI tesislerinde, 3.ncü uçak modifikasyonu Kasım 2006’da, 4.ncü uçak modifikasyonu Mart 2007’de Ankara/TAI tesislerinde başlamıştır.
Programa göre

• TAI, uçak modifikasyonu, görev sistemi entegrasyonu ve kontrolü, idame eğitimi, lojistik desteği ve BCAG’e yapılan ihraçtan sorumlu olacak.
• Aselsan da VHF/UHF telsizleri ile GPS EGI’yi üretecek.
• Havelsan ise görev bilgisayarı yazılımı geliştirilmesi, test geliştirilmesi ve desteği ile yer segmenti yazılım geliştirilmesi, teknisyen eğitimi ve sistem mühendisliği desteğini karşılayacak.
• Selex firması HF telsizlerini üretecek.
• Mikes, ESM (Electronic Support Measure) alt sistemi ile ilgili tüm yazılım/donanım geliştirilmesi ve entegrasyonunu sağlayacak. (yer destek ve operasyonel yazılımlar dahil)
• THY ise mürettebat eğitimi verecek.

Temmuz 2007 yılında teslim edilmesi gereken ilk sistem, henüz başta radar ve görev yazılımı olmak üzere bazı bölümlerde istenilen geliştirmenin öngörülen takvimden daha uzun sürmesi sebebiyle halen geliştirilmektedir.

• “Barış Kartalı Projesi” kapsamındaki ilk Havadan İhbar ve Kontrol uçağı (KUZEY), kontrollerin tamamlanmasının ardından 21/02/2014 tarihinde düzenlenen törenle Hava Kuvvetleri Komutanlığı envantere girdi. Konya’da konuşlu 3. Ana Jet Üssü’nde hizmet vermeye başlamıştır.
• Barış Kartalı Projesi ile; Türk Hava Kuvvetleri, ihbar ve kontrol faaliyetlerini, bugüne kadar yurt çapına yaymış olan radar menziliyle yerine getirmekteydi. Yerdeki radarlar açısından en önemli kısım arazi engebeleri, sabit konuş durumu, yüksek irtifa görev yapan HİK uçakları, yerdeki radarlara göre daha büyük ve geniş görüş alanlarına sahiptir. Dağların arkaları ve vadi içlerindeki arazi engebelerinden etkilenme olasılıkları daha düşüktür. Yerdeki radarların devre dışı kaldığı durumlarda oluşacak açık, HİK uçakları tarafından süratle karşılanacak. Türk hava sahasına yaklaşan uçaklar, helikopterler, füzeler, güçlü radar ve algılama sistemleriyle daha uzak mesafelerden tespit edilecek. Türk hava sahası daha etkin şekilde gözetlenebilecek.

Kullanıcılar

Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri`ne ait E-7A Wedgetail havada yakıt ikmali yaparken (2012) Avustralya

• Avustralya Kraliyet Hava Kuvvetleri altı uçak kullanımda. Avustralya`da tipi E-7A Wedgetail olarak belirlenmiştir.

Güney Kore

• Güney Kore Hava Kuvvetleri dört uçak kullanımda.

Türkiye

• Türk Hava Kuvvetleri dört uçak kullanımda (dört adet sipariş etti ve 2 adet opsiyonu bulunmaktadır.)

Birleşik Krallık

• Kraliyet Hava Kuvvetleri beş adet uçak sipariş edildi.

Genel Özellikleri

• Mürettebat: 6-10
• Faydalı Yük:: 19,830 kg (43,720 lb)
• Uzunluk::33.6 m (110 ft 4 in)
• Yükseklik: 12.5 m (41 ft 2 in )
• Kanat açıklığı: 35.8 m (117 ft 2 in)
• Kanat Alanı: 91 m² (980 ft²)
• Kanat profili: B737D
• Boş ağırlığı: 46,606 kg (102,750 lb)
• Azami Kalkış Ağırlığı: 77,564 kg (171,000 lb)
• Motor: 2 × CFM International CFM56-7B27A turbofan, 27,000 lbf (118 kN) (her biri için)

Performans

• Seyir hızı: 853 km/sa (530 mph)
• Menzil: 6,482 km (3,500 nmi)
• Servis Tavanı: 12,500 m (41,000 ft)

BOEİNG 737- BARIŞ KARTALI NE İŞE YARAR?

Bir bölge hakkında bilgiye sahip olabilmek için çok sayıda hava aracı yer almakta. İstenilen özellikler doğrultusunda TSK, 2000’li yıllarda Boeing ile anlaşarak Barış Kartalı Projesi’ni hayata geçirdi. Bu proje ile envantere giren Boeing 737 AEW&C MESA uçakları görev almaya başladı. Görüntüsü ile farklı duran bu uçaklar neden bu kadar önemli?

Uçak üzerinde bulunan tuhaf şeklin bir işlevi yer almakta. Bu şekil içinde geleneksel radar sistemlerinden farklı olarak çalışan Çok İşlevli Elektronik Taramalı Radar Sistemi bulunmakta. Bu sisteme göre radar sinyallerinin geri dönüşü beklenmeden saniyeler içerisinde tespit yapılabilmekte. Sistemin çalışma hızı geleneksel radarlardan hızlı olması ve saniyelik raporlar sunabilmesi ile TSK için “ihtiyaç” karşılayan bir unsur olmuştur.

Bu kadar güçlü sistemlere sahip olan Barış Kartalı uçakları stratejik olarak önem arz etmekte. Düşmanlarınızdan önce bölge hakkında bilgiye sahip olmak, çok sayıda askeri birim ile iletişim kurabilmek bizi bir adım ileri taşımaktadır.