Ritalin, dikkat eksikliği-hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) sahip çocukların tedavisinde kullanılan kırmızı reçeteli bir ilaçtır. Etken maddesi metilfenidat, merkezi sinir sistemini uyarma işlevine sahiptir. Daha çok narkolepsi (aşırı uyku eğilimi) tedavisinde kullanılır. Ritalin doktor kontrolü ve takibinde alınması gereken bir ilaçtır. Doz ayarı belli periyotlarda uygulanan kan testleriyle yapılır. İştahsızlık, çocuklarda büyümeye olumsuz etki, bulantı, kusma, baş dönmesi ve ağrısı gibi yan etkileri olabilir. Ayrıca doz aşımı veya doktor bilgisi dışında aniden ilacın kesilmesi durumunda depresyon, sara nöbetleri, ruhsal çalkantılar gibi yan etkileri olabilir. Bu nedenle doktor önerisi doğrultusunda talimatlara uygun kullanılmalıdır.
Ritalin (metilfenidat) nedir?
Ritalinin (metilfenidat), merkezi sinir sistemini uyarma etkisine sahip kırmızı reçeteli bir ilaçtır. Etken maddesi metilfenidat hidroklorür (kısaca metilfenidat) beyindeki sinir hücreleri (nöronlar) arasındaki iletişimden sorumlu nöro-transmiterlerden dopamin ve noradrenalin’in seviyesini artırma etkisine sahiptir. İçeriğindeki yardımcı maddeler kalsiyum fosfat, laktoz, buğday nişastası, jelatin, magnezyum stearat ve talk’tır.
Psikiyatri ilacı Ativan Nedir, Ne için kullanılır? Ativan Yan Etkileri Neler? | İlaç Rehberi
Ritalin niçin kullanılır?
Ritalin aşağıdaki nöropsikolojik durumların giderilmesinde kullanılabilir:
- Konsantrasyon eksikliği
- Odaklanma sorunları
- Dikkat eksikliği
- Aşırı hareketlilik
- Çalma (kleptomani), saç yolma (trikotillomani) gibi dürtü kontrol bozuklukları
- Gündüz aşırı uyuma eğilimi
- Kronik yorgunluk
Ritalin’in en önemli özelliği şikâyetin türüne göre tam tersi etki yaratabiliyor olmasıdır. Örneğin, aşırı hareketliliği azaltırken kronik yorgunluğu hareketliliğe dönüştürebilir. Bu özelliğinden ötürü ilacın bir tür dengeleyici olduğu düşünülür.
Ritalin hangi hastalıkların tedavisinde kullanılır?
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB):üBeyin kimyasallarını etkileyerek dürtüsel davranışların-aşırı hareketliliğin azaltılmasına, dikkatin (dikkat süresinin) ve konsantrasyonun artırılmasına yardımcı olur. Ayrıca beynin normalin altında çalışan belli bölgelerindeki aktiviteyi arttırır. Bu rahatsızlığa sahip 6-18 yaş grubu çocuklarla ergenlerde ve yetişkinlerde davranış terapisi gibi ilaç içermeyen tedaviler işe yaramazsa reçete edilir.
- Narkolepsi:üBu kişilerde gündüzleri ortaya çıkan aşırı uyku halini hafifletir.
Psikiyatri ilacı Ritalin, ayrıca HIV’le (AIDS’e yol açan virüs) ilişkili bilişsel hastalıkların tedavisinde ve kanser ağrılarının dindirilmesinde de kullanılabilmektedir.
Ritalin nasıl kullanılmalıdır?
- Ritalinin tabletleri ağız yoluyla ve suyla açken veya yemek arasında içilmelidir.
- Bazı kişilerde uykusuzluğa yol açabildiğinden -doktor başka şekilde önermedikçe- en son doz saat 18:00’den önce alınmalıdır.
- Atlanan dozu telafi etmek için çift doz alınmamalıdır.
- İlaç önerilenden daha az-çok dozda alınmamalı ve daha uzun süre kullanılmamalıdır. Etkisinin çok güçlü veya zayıf olduğu düşünülüyorsa doktora danışılmalıdır.
- Doktor haftada 1-2 gün (genellikle hafta sonları) ilaç tatili verirse bu süre zarfında ilaca ara verilmelidir.
Psikiyatri ilacı Zyprexa nedir | Zyprexa ne için kullanılır
Ritalin dozları ve doz hesabı
İlacın dozu tabletin türüne, ilacı kullanacak kişinin yaşına ve tedaviye göre değişir.
- 6 yaş üzeri çocuklarda; başlangıç dozu genellikle günde 1 ya da 2 defada 5 mg’dır. Bu doz tedavi sonuç verene kadar doktor tarafından aşamalı artırılabilir.
- 18 yaş üzeri yetişkinlerdeügünlük doz miktarı genelde 20-30 mg’dır. Ancak bazı kişiler bundan daha azına veya çoğuna ihtiyaç duyabilir.
Çocuk ve yetişkinlerde önerilen en yüksek günlük doz 60 mg’dır. İlacın etki zamanı tablet türüne ve dozuna bağlıdır. Tedavinin süresi hastanın durumuna göre belirlenir.
Doz aşımı
Doz aşımı ciddi zehirlenme belirtilerine yol açabildiği gibi ölümcül de olabilir. Aşağıdaki belirtiler gözlendiğinde hemen acil servise gidilmeli ve ilaçların alındığı zaman söylenmelidir.
|
|
|
