Bölgeler arası aşı eşitsizliği: Randevu, kampanya, bilgilendirme...

Korona virüsüne karşı mücadelede aşılamalar yaz mevsiminde arttı. Özellikle Alman aşısı Biontech'teki tedarikle birlikte birçok ilde aşılamalar hızlandı. Yapılan 1'nci doz aşının nüfusa oranın en çok olduğu iller sıralamasında Muğla, Çanakkale, Edirne, Kırklareli, Balıkesir, Eskişehir, Amasya gibi yerler gelirken aşı sıralamasında sonlarda yer alan iller ise birçok tartışmayı beraberinde getirdi. Peki Şırnak, Hakkari, Mardin, Şanlıurfa gibi ilçeler aşı sıralamasında neden son sıralarda? Uzmanlara göre bunun birçok sebebi var. İnsanlara yeterli bilgi verilmemek, randevular, aşı kampanyaları başlatmamak...

Ülkemizde nüfusa oranla aşı sıralamasında son sırada yer alan illerden biri de Şırnak. Özellikle 100 binin üzerinde nüfusu olan Cizre’de aşılama az olduğu için sağlık çalışanları, esnafların ayağına giderek aşılama yapıyor. Şırnak Tabip Odası Başkanı Serdar Küni, aşılamanın az olmasının nedenini birçok gerekçeye dayandırıyor: “Aşılamalar ilk başladığı zaman aile sağlık merkezlerinde aşı yapılmıyordu. Özellikle randevu meselesinde çok büyük sıkıntılar yaşandı. İnsanlar randevu alamıyordu ve bu nedenden dolayı insanlar aşı olmak istemiyordu.”

Şırnak il ve ilçelerinde aşı stoğunda bir sorun var mı? Küni bu soruya şu yanıtı veriyor: “Şu an her aile sağlığı merkezinde ve hastanede Sinovac, Biontech aşıları var. Bu konuda bir sorun şu an için bulunmuyor. Bir diğer neden ise insanlar aşılara olan yaklaşımı. İnsanlar aşıdan çekiniyor. Bunun çalışmalarını yürütüyoruz. Afişler düzenliyoruz. Bilgilendirmeler yapıyoruz. İnsanlarımıza aşının can koruduğunu anlatmamız gerekiyor. Bu kesin bir şeydir ki virüsten kurtulmanın tek yolu aşıdır.”

Aşılamanın düşük olduğu başka bir yer ise Bitlis. Aşı konusunda insanların tereddütlü olduğunu söyleyen Bitlis Tabip Odası Başkanı Fikret Aydın, randevu alma sorunun burada da devam ettiğini belirtiyor. Aydın şunları söyledi: “Özellikle 60 yaş üstü aşılamada büyük tereddüt yaşadı. Bizim gördüğümüz kadarıyla toplumun aşılar konusunda yeterince aydınlatılmamış olması. Yine aşılama oranındaki başka nedenlerden biri de ulaşım sorunu. Bir de şöyle bir örnek vermek istiyorum: Eğer buradaki herkes aşı olmak isterse yeterince aşı olmayacak. Aşıya olan ilgi çok az olunca da elimizdeki aşı yeterliymiş gibi görünüyor.”

Aydın aşılamada aktif rol alan aile hekimleri için de şunları anlattı: “Aile hekimlerinin performans sistemi var. Bu aşılamalar performansa tabi değil. Aile hekimlerinin bu fedakarlık duygularının biraz açığa çıkartılması gerekiyor. En azından aile hekimlerinin motive edilmesi ve desteklenmesi gerekiyor ki kendi birimi içerisindeki kişilere ulaşılabilsin ve aşı konusunda ikna çalışması yapabilsin. Özellikle aşı tereddütünü aşabilecek kampanyalar yapılması gerekiyor. Alandaki idareciler daha özverili, daha istekli olabilir. Kendi ekipleriyle mahallelere, köylere gidebilirler ve bu tereddütü aşabilirler. Özellikle sağlıkta bölgesel eşitsizlikler, sosyoekonomik, sosyokültürel durumlar burada etkili oluyor. İletişim maalesef bu durumda yetersizdir.”

Siirt Tabip Odası Başkanı Engin Kılınç ise insanların aşının önemini ve içerikle ilgili bilimsel olarak yeterince aydınlatılmadığını söylüyor. İnsanların kulaktan dolma bilgilerle hareket ettiğini aktaran Kılınç’a göre insanlar aşı olmama noktasında birbirini ikna etmeye çalışıyor: “İnsanları ikna etmek için bazen yarım saat boyunca kendisiyle konuşuyoruz. Halkımız bu konuda maalesef yeterli bilgiye sahibi değil. Medyadan, sosyal medyadan ya da kulaktan dolma bilgilerle bir aşı karşıtlığı var ilimizde.”

Aşıya ulaşım konusunda kolaylıklar sağlanması gerektiğinin altını çizen Kılınç, şöyle devam etti: “Aşı için randevu sistemi ortadan kaldırılmalı. Vatandaş aşıya gelmiyorsa, bir şekilde aşı vatandaşa gidebilmelidir. Mesela Siirt'in işlek yerlerinde aşı stantları açılmalıdır. Bir hekim kontrolünde, bir hemşire bu aşıyı rahatlıkla yapabilir. Bizi de çağırsalar biz de gidebiliriz. Aşının güvenirliği ve koruyuculuğu konusunda bilgi verebiliriz. Vatandaşın merakını giderebiliriz. Bunlar önemli adımlar olabilir.”

Mardin de illere göre aşılama oranları tablosunda en az aşı yapılan iller arasında yer alıyor. Mardin'de yaşayan ve bugün aşı olan gazeteci Berfin Çalı, yaşadığı Akarsu köyün aşı için seferber olduğunu, köyün tamamının aşı olmak için sağlık merkezine gittiğini söyledi. İnsanların aşıdan korkmaması gerektiğini belirten Çalı, “Covid-19'u 6 ay önce atlatmış biri olarak eski normale dönmenin tek yolunun aşılanma olduğunu düşünüyorum. 1 saat önce Mardin’in Nusaybin’e bağlı Akarsu mahallesinde aşımı oldum. Burada yaşayan vatandaşlar tamamen aşıya karşı seferber olmuş durumda. Yaşlısı, genci herkes aşı olmaya geliyor. İnsanlarda aşıya karşı bir bilinçlenme var ve bu her geçen gün artmaya devam ediyor” diye konuştu.

Cizre, Şırnak gibi illerde aşı olmuş kişilerle görüştüğümüzde aşılama kampanyalarının artması gerektiğini, bölgede aşılama noktasında insanların mesafeli olduğunu söyledi. Aşı olmak istemeyen bir kişi ise aşının bilimsel verileriyle ilgili yeterince bilgi alamadığı için aşıya mesafeli olduğunu söyledi.