Golgi cisimciği nedir ve özellikleri nelerdir?

Golgi cisimciği nedir ve özellikleri nelerdir? Golgi cisimciği görevleri ve özellikleri hakkında bilgi vermeden önce sizlere golgi cisimciği hakkında kısa bilgiler vereceğiz. 1898 yılında İtalyan bilim adamı Camila Golgi sinir hücrelerini incelerken bir takım yassı keseciklere ve kanalcıklara rastlamış, Camila Golgi rastladığı bu yapılara Golgi cisimciği adını vermiştir. Farklı biyoloji kaynaklarında golgi cisimciğine golgi kompleksi, golgi aygıtı veya golgi aparatı denilmektedir.

Golgi cisimciği zarlı bir yapıya sahip olmakla birlikte disk şeklinde üst üste dizilmiş yassı keseciklerden oluşmaktadır. Genellikle ökaryot canlıların hücre yapısında görülen golgi cisimciğinin kese sayıları, doku tipine ve mrtabolik faaliyetlere göre değişmektedir. Bir görevi gerçekleştirmek için özelleşmiş hücrelerde o görevi yerine getirmek için bazı organellerin sayısı fazla olmaktadır. Bunu golgi cisimciği ile örneklendirebiliriz. Madde paketleme faliyeti için özelleşmiş hücrelerde golgi cisimciği fazladır.

Golgi cisimciği olarak adlandırdığımız organeli birü üretim, depolama, ayırma, paketleme ve gönderme merkezi üolarak düşünülebilir. Protein, yağ, ve karbonhidrat gibi maddeler endoplazmik retikulumdan golgi cisimciğine gider ve ileri seviyede işlenerek görevlerine göre sınıflandırlırlar. Endoplazmik retikulumdan golgi cisimciğine gelen üprotein, yağ ve karbonhidrat ügibi maddeler arasından salgı görevi yapacak olan plazma zarına, hücre duvarına veya lizozom organelinin yapısına katılarak farklılaşırlar.

Golgi cisimciğinde işlenen ve farklılaşan bu maddeler daha sonra kesecikler yani vezikül şekline gelerek üsitoplazma sıvısına üaktarılır. Golgi cisimciğinde farklışan maddelerü gliprotein, glikolipit ve lipoproteinlere üdönüşerek plazma zarının yapısına katılırlar.

Lizozom ve koful organeli oluşumunda rol alan golgi cisimciği,ü hücre zarı üyapımında fabrika görevi görmektedir. Uzun yıllar bilim dünyasında önemsenmeyen ve fazla görevi olmadığı düşünülen golgi cisimciği son yıllarda hücre zarının özgünlüğü konusundaki rolü nedeniyle tüm dikkatleri üzerine çekmeyi başarmıştır.

Golgi yukarıda sıraladığımız özelliklerine ek olarak bir takım moleküllerin üretimde de önemli rol üstlenmektedir. Hücre tarafından salgılanan birçok polisakkarit golgi cisimciği tarafından üretilmektedir.

Ayrıca golgi cisimciği salgı işlemi yapan hücrelerde ve sinir hücrelerinde hem bolca bulunmakta hem de gelişmiş düzeydedir. Golgi cisimciği alyuvar hücrelerinde, sperm ve bakteri gibi hücrelerde bulunmamaktadır.

Golgi cisimciğinin özelliğini ve işeleyişini kaybetmesi durumunda salgı üretimi büyük oranda durur. Buna ek olarak yaşlanma ile birlikte bazı hormonlarında yetersizliğine bağlı olarak meydana gelen hastalıkların temelinde metabolik faaliyetleri azalan golgi cisimciğinin ektisi bulunmaktadır.

Golgi Aygıtının Yapısı Nasıldır?

Golgi aygıtı hem hayvan hem de bitki hücrelerinde bulunmaktadır. Sisterna adı verilen ve hem yukarıdaki hem de aşağıdaki görselde de görülebilen kıvrımlı bir yapıda olan zar kümelerinden meydana gelmektedir. Bununla birlikte bitki hücrelerine özgün olarak diktozom adı verilen farklı bir hücre yapısı da görülmektedir. Memeli canlıların hücrelerinde 40 ile 100 arasında hücre kümesi bulunmaktadır. Her bir hücre kümesinde ise yaklaşık olarak dört ile sekiz arasında sisterna vardır. Bununla birlikte bazı protislarda bu sayının altmışa kadar çıktığı da görülmüştür. Sisternalar yani kıvrımlı zar kümeleri, onu bir uçtan bir uca kat eden proteinlere yardım eden, bu geçişin daha kolay bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan yassı ve zarlarla çevrili disklerden oluşan Golgi enzimlerini içerirler. Sisternalar ise dört farklı bölümden oluşur.

Cis golgi ağı Medial golgi Endo golgi Trans golgi ağı

Yukarıdaki görselde adım adım gerçekleşen salgı işlemine ilişkin detaylar ise aşağıda verilmiştir.

Çekirdek zarı Çekirdek poru Granüllü endoplazmik retikulum Düz endoplazmik retikulum Granüllü endoplazmik retikuluma bağlanmış ribozom Makromoleküller Taşıyıcı veziküller Golgi aygıtı Golgi aygıtının cis yüzü Golgi aygıtının trans yüzü Golgi aygıtının sisternaları

Golgi Cisimciğinin Görevleri

Golgi cisimciğinin en temel görevleri arasında salgılama görevi bulunmaktadır. Golgi cisimciğinde oluşan kesecikler (veziküller) zaman içerisinde hücre zarının yapısına katılır. Bu kesecikler hücre zarına yerleşerek hücre zarının genişlemesine ve hareket etmesine olanak sağlar. Golgi cisimciği salgı yapan hücrelerde oldukça gelişmiş düzeydedir. Golgi cisimciğinin vezikül olarak adlandırılan keseciklerinde tomurcuklanma olayı sonucu kafullar üretilmektedir.

Golgi cisimcikleri bitkilerin hücre çeperinin oluşumunda önemli bir görevi bulunmaktadır. Golgi cisimciği endoplazmik retikulumdan gelen protein, yağ ve karbonhidrat gibi maddelerin farklılaşıp glikoprotein, glikolipit ve lipoprotein gibi maddelere dönüşmesini sağlamaktadır. Golgi cisimciği lizozom ve koful organellerinin oluşumunda önemli rol oynamaktadır.

Golgi Aygıtı İle İlgili Bilinmesi Gerekenler

Golgi aygıtı ile ilgili olarak bilinmesi gereken önemli bilgileri maddeler halinde aşağıda bulabilirsiniz.

Golgi aygıtı zarlarla çevrili yassı keselerden oluşur. Golgi aygıtı hücre içerisinde çekirdeğe yakın olarak konumlanmıştır. Golgi aygıtı gelişmiş alyuvar ve sperm hücreleri hariç olmak üzere tüm bitki ve hayvan hücrelerinde bulunur. Süt, tükürük ve ter bezlerinde çok fazla sayıda Golgi aygıtı bulunur. Salgı maddelerinin oluşturulması, paketlenmesi ve salgılama işleminin gerçekleştirilmesinde Golgi aygıtı aktif olarak görev alır. Golgi aygıtı ile endoplazmik retikulum yoğum bir şekilde birlikte çalışır. Glikoproteinler ve glikolipitler Golgi aygıtında sentezlenir. Golgi aygıtı lizozom oluşumnda da görev alır. Bitki hücrelerinde hücre duvarının yapısında bulunan selülozun sentezlenmesi ile birlikte koful oluşumunda da aktif görev alırlar.

SİZİN İÇİN: Nötral yağ nedir ve nötral yağda su çözünür mü?

Golgi aygıtı ne zaman keşfedilmiştir?

Golgi aygıtı 1897 yılında İtalya bilim insanı Camillo Golgi tarafından keşfedilmiştir.

Golgi aygıtı ne işe yarar?

Golgi aygıtı öncelikli olarak granüllü endoplazmik retikulumdan gelen proteinleri işleyerek modifiye eder, lipitlerin hücre içinde taşınması ve lizozomun oluşumda öncelikli olarak görev alır.

Golgi aygıtının hücre dışına maddeleri boşaltmasına ne denir?

Hücre içerisinde bulunan özellikle büyük maddelerin hücre dışına çıkarılması ekzositoz olarak adlanlandırılır.

Lizozom enzimleri hangi organel yardımıyla üretilir?

Golgi aygıtı lizozomun oluşmasında aktif görev almaktadır. Golgi aygıtından kopan ve koful adı verilen parçacıklar ile lizozom oluşur.

Golgi aygıtı en çok hangi tip hücrelerde bulunur?

Golgi aygıtı bir salgı organeli olması nedeniyle tükürük, ter, süt ve pankreas hücrelerinde çok fazla bulunur.