İş Kanunu'nda "45 nedeniyle işten çıkarılma" diye bir ifade bulunmaz. Ancak bu tür bir durum genellikle 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesi kapsamında ele alınır. Bu madde, işverenlere, belirli şartlar altında bir çalışanın iş akdini haklı nedenle ve derhal feshetme hakkı tanır.
Alkollü İşe Gelme ve İş Kanunu
Alkollü olarak işe gelmek, 25. maddenin II. fıkrasının d bendi kapsamında değerlendirilir. Bu fıkra, çalışanın işyerinde işin düzenini bozacak şekilde davranışlar sergilemesini yasaklar. Özellikle şu durumlar haklı fesih sebebi sayılır:
- Alkollü Veya Uyuşturucu Madde Etkisi Altında Çalışma:
- Çalışanın iş yerine alkollü ya da uyuşturucu madde etkisi altında gelmesi veya iş sırasında bu maddeleri kullanması, iş güvenliği ve iş düzeni açısından ciddi riskler oluşturur.
- İşyerinde Disiplinin Bozulması:
- Alkollü bir çalışanın verimliliğinin düşmesi, meslektaşları ile çatışmaya girmesi ya da iş kazalarına yol açması gibi durumlar iş akdinin feshedilmesine neden olabilir.
İşverenin Haklı Fesih Yetkisi
Eğer bir çalışan alkollü olarak işe gelirse, işverenin yapabileceği işlemler şunlardır:
- Disiplin Süreci Başlatmak: İlk olarak, uyarı ya da tutanak düzenlenir.
- Tekrar Durumunda İş Akdi Feshi: Alkollü olarak işe gelme davranışı devam ederse veya işin düzenini ciddi şekilde etkilerse, işveren tazminatsız fesih hakkını kullanabilir.
Çalışan Hakları
Eğer işçi, işten çıkarılma kararına itiraz etmek isterse:
- İş Mahkemesi'ne Başvuru: Çalışan, iş akdinin haksız feshedildiğini düşünüyorsa iş mahkemesine başvurabilir.
- İspat Yükümlülüğü: İşverenin, çalışanın alkollü olduğunu veya işyerindeki düzeni bozduğunu ispatlaması gerekir (örneğin tanık ifadeleri, alkol testi raporları).
İşveren ve Çalışan Açısından Öneriler
- İşveren İçin: İşyerinde alkol kullanımına ilişkin açık bir politika oluşturmalı ve bu politikayı çalışanlara yazılı olarak iletmelidir.
- Çalışan İçin: İşe alkollü olarak gelmek hem iş güvenliği hem de meslek etiği açısından ciddi sorunlar yaratır. Böyle bir durumun önüne geçmek için iş disiplini sağlanmalıdır.
SGK çıkış kodu 45, çalışanın iş akdinin, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25/II-d maddesi kapsamında feshedildiğini ifade eder. Bu kod, şu durumlarda kullanılır:
- İşçinin işverene, işverenin ailesine veya başka bir çalışana sataşması,
- İşyerine sarhoş ya da uyuşturucu madde etkisi altında gelmesi,
- İşyerinde alkol veya uyuşturucu madde kullanması.
Bu tür davranışlar, işveren açısından haklı fesih sebebi sayılır ve bu nedenle işçinin iş akdi tazminatsız olarak sonlandırılabilir.