R Harfini İnsanlar Neden Söyleyemez? R Harfini Söylemenin Yöntemleri. Çocuklar birçok sesi doğru üretmekte zorlanabiliyorlar. Bunların başında da ‘R’ harfi geliyor. Çocuğunuz r’leri söyleyemiyor mu? Bu durumu sempatik bulup onu bu sorunuyla baş başa bırakmayın. Uzmanlar 6 yaşına kadar kendiliğinden düzelmeyen bu konuşma bozukluğunun kalıcı olabileceğinin ve tedavi gerektirdiğinin altını çiziyor. Peki, çocuklar R’leri neden söyleyemiyor? R harfini söylemek için uygulanan terapiler nelerdir? R’leri söyleyememe tedavisi nasıl yapılır? R harfi peltekliği nasıl düzeltilir? Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı Seda Atilla Şahin anlatıyor…
Belli sesleri çıkarabilmek için dil, dudak, damak ve çene koordinasyonunun gelişmesi gerekir. Çocukluk devresinde gerçekleşen bu gelişme yetersiz olduğunda, ortaya konuşma bozuklukları olarak tanımlanan sorunlar çıkabiliyor. Bu sorunların başındaysa r’leri söyleyememek geliyor. 6 yaşına kadar normal karşılanabilecek olan bu durum kendiliğinden düzelmemişse bir uzmana başvurmak gerekiyor. Çünkü erken dönemde önlem alınmadığında bu sorun çocukta yerleşik bir hal alabiliyor. Konuyla ilgili olarak Amerikan Hastanesi Dil ve Konuşma Bozuklukları Uzmanı Seda Atilla Şahin’den bilgi aldık.
R’LERİ NEDEN SÖYLEYEMİYOR?
‘R’leri söyleyememenin en sık rastlanılan nedeni yanlış dil alışkanlığı olarak gösteriliyor. Sesleri doğru üretememek de sonuçta artikülasyon ve fonolojik bozukluğa sebep oluyor. ‘B’ ya da ‘m’ gibi harfler dudak sesleri olduklarından rahatlıkla görülüyor ve çocuğa görsel olarak anlatılabiliyor. Ancak ‘r’ sesi ağzımızın arkasında üretilen bir ses olduğu ve gerekli dil pozisyonu rahatlıkla görülemediği için çocuğun bu sesi çıkarmayı görme desteğiyle öğrenmesi diğer seslere göre daha zor oluyor.
R’LERİ SÖYLEYEMEME TERAPİ VE TEDAVİSİ
Çocuklar birçok sesi doğru üretmekte zorlanabiliyorlar. En sık rastlanılan hatalar ‘k’ yerine ‘t’, (kapı yerine tapı gibi), ‘g’ yerine ‘d’ (gel yerine del gibi), ‘ş’ yerine ‘s’ (kuş yerine kus gibi) ve konuşma peltekliğine sebep olan ‘s’ yerine ‘z’ seslerini üretmek. Bunlar da diğer ses üretim bozuklukları gibi konuşma terapisiyle kolaylıkla tedavi edilebiliyor.
Seda Atilla Şahin, konuşma terapisi esnasında çocuğa doğru dil hareketinin öğretildiğini söylüyor. Eğer çocuk ‘r’ yerine başka bir ses mesela ‘y’ çıkarıyorsa bu iki sesin farkının anlatıldığını ekliyor. Doğru sesin çıkarılmasından sonra da çocuğun konuşmasının takip edilmesi gerekiyor. Çünkü henüz yerleşmeyen yeni ses bir süre sonra yine kaybedilebiliyor. Terapiler eşliğinde çocuğa egzersizler yaptırılıyor ve ev ödevi verilerek öğrendiklerini pekiştirmesi isteniyor. Ailelerin uzmanla işbirliği de önemli. Çünkü terapist tarafından çocuğa evde çalışabilmesi için ödevler veriliyor. Çocuğun bu ödevleri eksiksiz yapabilmesi için ailenin desteği şart.
ARKADAŞLARI ALAY EDİYORSA…
Anne ve babaların kulağına ‘r’leri söyleyemeyen bir çocuğun konuşması sevimli gelse de, akranları bu konuda çocukla alay edebilir ve zor zamanlar yaşamasına sebep olabilirler. Bu nedenle terapi çocuğun psikolojisi için de önemli.
OKUL BAŞARISINA VURULAN BİR DARBE
Okuma yazma öğrenildiği zaman, ‘r’ yerine başka bir ses üreten bir çocuk, okurken ve yazarken de bu iki sesi karıştırabiliyor. Dolayısıyla bu akademik performansı da etkileyebilecek bir problem olabiliyor.
R’lerde zorlanması size sempatik gelse de onun için büyük bir sorun olabilir. Çünkü r’leri söyleyemeyen çocuk arkadaşları arasında alay konusu olabiliyor.
R HARFİ PELTEKLİĞİ NASIL DÜZELTİLİR?
Doğru üretmeyi öğrenmek her yaş için mümkün. Yetişkinler de konuşma terapisiyle ‘r’leri doğru üretebiliyor. Ancak yanlış dil alışkanlığı yerleşmiş olduğu için daha fazla çabalamaları gerekiyor.
R Harfini İnsanlar Neden Söyleyemez, R Harfini Söylemenin Yöntemleri, r harfini söyleyememek psikolojik midir, r harfini söyleyemeyen pelteklik nasıl düzeltilir, pelteklik neden oluşur, peltekliğin çocukluktan gelen bir etkisi var mı, r harfini söyleyemeyen insanlarla dalga geçilir mi, psikolojik etkisi nedir