Montrö’ye göre Türkiye’nin hakları

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Ukrayna savaşını başlatmasının ardından, Montrö Boğazlar Sözleşmesi bir kez daha gündeme geldi. Ukrayna Büyükelçiliği, Türkiye’ye boğazları savaş gemilerine kapatma çağrısı yaptı. NTV yayınına katılan Altınbaş Üniversitesi rektörü Prof. Dr. Çağrı Erhan, sözleşmenin Türkiye’ye getirdiği hakları ve sözleşmenin detaylarını paylaştı.

Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Kazakistan’da Habertürk yazarı Kürşad Zorlu’nun da arasında olduğu bir grup gazeteciye Rusya’nın Ukrayna’daki işgal harekatına ilişkin çarpıcı açıklamalar yaptı. Krizin tırmanmaya başladığı andan itibaren gündeme gelen Montrö Sözleşmesi’ne ilişkin değerlendirmelerde bulunan Çavuşoğlu, Ukrayna’nın bu hususta resmi bir talepte bulunduğunu ifade ederken maddelerin gayet açık olduğunu ve bugüne kadar olduğu gibi Türkiye’nin Montrö Antlaşması’nı tereddütsüz uygulayacağını vurguladı.

Çavuşoğlu, iki ülke arasındaki krizin “savaş” sayılıp sayılmamasına göre durumun farklılaşabileceğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Yani Türkiye’nin taraf olmadığı bir savaşta, savaşın tarafı olan ülkelerle ilgili alınabilecek tedbirler var. Gerektiğinde Boğazlardan savaş gemilerinin geçişini Türkiye durdurabilir.”

“SAVAŞ HALİNİ KABUL EDERSEK”

Çavuşoğlu, mevcut durumun bir savaş olarak kabul edilip edilmeyeceğine ilişkin soru üzerine de “Uzmanlarımız bir kere savaş hali var mı onu çalışıyor. Savaş halini hukuken kabul edersek bu süreç başlayacak ve gelişmelere göre savaş gemilerinin geçişini sınırlandırabiliriz” dedi.

Çavuşoğlu, anlatamadaki istisnayı da hatırlattı: “Montrö Sözleşmesi’nde ayrıca bir şey var. Burada savaşın tarafı olan ülkelerin gemilerinin kendi üslerine dönme talebi olursa, o zaman ona izin verilmesi gerekiyor. Biz yasaklasak da Rusların böyle bir hakkı var. Sözleşme yapılırken, Rusya kendisine uygun madde koydurmuş. 19, 20 ve 21. Madde bunları düzenliyor. En sonunda diyor ki, kıyıdaş ülkenin gemisi kendi üssüne dönme talebiyle geçmek isterse buna izin verilir.”

“TAHLİYE PLANIMIZI YAPTIK”

Ukrayna’da 20 bin civarında vatandaşımız olduğuna dikkat çeken Çavuşoğlu, şunları kaydetti: “12 Şubat’tan itibaren tüm vatandaşlarımıza tek tek telefonla ulaşarak doğu bölgelerine gitmemelerini söyledik. Telefonlarımızı 7 gün 24 saat açık olarak paylaştık. İşleri olmayanların yavaş yavaş Ukrayna’dan ayrılmalarını da söyledik. 22 Şubat’taki tanıma kararından sonra da yine vatandaşlarımıza ulaşarak bölgeyi terk etmelerini söyleyerek ilave uçuş planladık. Öğrencilerimizden sadece 4 bilet satılınca uçuş iptal oldu. Ama planlamamızı da yaptık, öğrencilerimizi de buradan uygun bir şekilde tahliye edeceğiz. Hiç ayrılmak istemeyenler, ailesi, işi gücü olanlar da var. Biz olası bir gelişmede hava, kara ve deniz yoluyla vatandaşlarımızı nasıl tahliye edeceğimize yönelik planlamamızı yaptık. Tüm hava sahası kapatılırsa, komşu ülkelere, Moldova, Polonya ve Romanya’ya vatandaşlarımızı karayolundan geçirmek için gerekli çalışmaları yaptık. Türk otobüs firmalarıyla ücretini biz karşılamak üzere anlaştık. Vatandaşlarımızın belirlediğimiz bu ülkeler üzerinden PCR testi alınmadan ve vizesiz geçişleri için de her türlü çalışmayı yaptık.”