“İşyerinde psikolojik taciz” kavramının uluslararası literatürde yaygın kullanım şekli olan mobbing, çalışma hayatında ve özel hayatta ciddi sorunlara yol açabilir.
Ancak yapılan hukuksal düzenlemelerle artık bu tür uygulamaların tespiti ve dolayısı ile şikayeti de daha kolay hale gelmiştir.
"Mobbing nedir?", "Mobbing nasıl ispatlanır?", "Mobbing türleri ve mobbingin cezası nedir?" sorularının cevapları ve tüm detayları...
MOBBİNG NEDİR?
Mobbing terimi, bir kişiyi taciz etmek, sindirmek, kabadayılık yapmak ya da rahatsız etmek için işbirliği yapan bir grup kişiyi ifade eder. Türkçesi için “yıldırma” denebilir.
Bir işyerinde, bir grup çalışanın, belirli bir çalışana yönelik düşmanca davranışlarda bulunduğunda ve bu çalışanın kendilerinini güvende hissetmesini ve görevlerini yerine getirmesini zorlaştığında mobbing meydana gelir.
Mobbing ile uğraşan bireyler meslektaşları, üstleri veya astları olabilir. Bu davranış açık ve doğrudan, gizli ya da dolaylı olabilir.
MOBBİNG ÇEŞİTLERİ NELERDİR?
Mobbing uygulamanın tek bir yolu yok. Tüm mobbing eylemlerinin kötü niyetli olduğu ve mağduriyet durumu yarattığı için bazı ortak noktaları bulunuyor.
Bazı mobbing çeşitleri şu şekilde sıralanıyor:
-
Çalışanın görevlerini yerine getirmesini zorlaştırmak
-
Belirli bir çalışan hakkında söylenti yaymak
-
Çalışanın işten ayrılmasını sağlamaya çalışmak
-
Konuşurken sözünün kesilmesi
-
Ofis içerisinde tecrit edilme
-
Yok sayma
-
Lakap takma
-
Görmezden gelme
-
Kaba ve kötü sözlerle rencide edilme
-
Sürekli suçlama ve eleştiride bulunma
-
Motivasyonu düşürmeye çalışmak
-
Uygunsuz şakalar yapmak
-
Sözlü ya da yazılı tehdit
-
Statünün küçümsenmesi
-
Cinsel tacize maruz bırakılması
-
Sözlü ya da yazılı tehdit
-
Kaba ve kötü sözlerle rencide edilme
-
Motivasyonun kırılmaya çalışılması
-
İş performansının dışında işler verilmesi
-
Alışılmış iş düzenini bozularak farklı işlere yönlendirilmesi
MOBBİNGE UĞRAYANLAR NE YAPMALI?
Mobbinge uğradığını düşünen çalışan kendisine uygulanan davranışlarla ilgili açık ve net deliller toplamaya başlamalıdır.
Bu noktada şahitler, maaş kesme varsa bordrolar, kamera kayıtları, e- mailler, kullanılan ilaç faturaları, verilen işlerle ilgili belge ve örnekler alınarak delil olarak sunulabilir. Çünkü yargıya intikal eden davalarda delil etkin bir yargılama için önemlidir.
Kamu ve özel sektör ayırt etmeksizin tüm çalışanlar şikayet ve bilgi almak için 7 gün 24 saat ALO 170 Hattı'na başvurabilirler.
Ayrıca mobbinge maruz kalan kişiler, TBMM, Anayasa Mahkemesi, Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER), Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Kamu Denetçiliği Kurumu ve Kamu Görevlileri Etik Kurulu’na başvuruda bulunabilirler.
MOBBİNG UYGULAMANIN CEZASI NEDİR?
Mobbing adli bir suçtur. bu yüzden mobbing uygulayanlar için; Türk Ceza Kanunu'nun 105. maddesinde “Bir kimseyi cinsel amaçlı olarak taciz eden kişi hakkında mağdurun şikâyeti üzerine, üç aydan iki yıla kadar hapis cezasına veya adli para cezasına hükmolunur. Bu fiiller; hiyerarşi, hizmet veya eğitim/öğretim ilişkisinden kaynaklanan nüfuzu kötüye kullanılmak suretiyle ya da aynı işyerinde çalışmanın sağladığı kolaylıktan yararlanılarak işlendiği takdirde, yukarıdaki fıkraya göre verilecek ceza yarı oranında artırılır. Bu fiil nedeniyle mağdur; işi bırakmak, okuldan veya ailesinden ayrılmak zorunda kalmış ise verilecek ceza bir yıldan az olamaz.” denilmektedir.
Yine aynı kanunun 109. maddesinde “Bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yere gitmek veya bir yerde kalmak hürriyetinden yoksun bırakan kişiye, bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası verilir. Kişi; fiili işlemek için veya işlediği sırada cebir, tehdit veya hile kullanırsa iki yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur. Bu suçun kişinin yerine getirdiği kamu görevi nedeniyle kamu görevinin sağladığı nüfûz kötüye kullanılmak suretiyle işlenmesi halinde yukarıdaki fıkralara göre verilecek ceza bir kat artırılır.” denmektedir.
Ayrıca yukarıda yazılı cezaların yanı sıra çalışanın maddi ve manevi tazminat davası hakları saklı kalmak kaydıyla hukuki hakkını araması yolları sabittir.