İskoç Erkekler Neden Etek (Kilt) Giyerler?

Birçoğumuza komik gelen İskoç ulusal kıyafeti “kilt”, ülkeleri ve tarihleri ile gurur duyan İskoçlar için kültürlerinin önemli bir parçası. Atalarıyla aynı kıyafeti giymenin önemli olduğunu düşündükleri için ulusal bayramlarda ve geleneksel dans gösterilerinde kilt giymeye devam ediyorlar. Kilt’e etek demek İskoçlar için büyük saygsızlık çünkü  “Kilt is called kilt, because a lot of people got killed, when they called it skirt” demişler. Yani, kilt kilttir, ona etek diyen birçok insan öldürülmüştür. iskoçlar neden etek giyerler

Eski zamanlarda İskoç erkekleri, dizlerinin altına kadar gelen bir çeşit uzun gömlek ve uzun çoraplar giyip omuzlarına da yün battaniye atıyorlardı.  Bu kıyafet tarlada çalışmak için oldukça rahattı ama 1730’larda fabrikada çalışmaya başlamalarıyla birlikte bu kıyafetlerle artık rahat edemez oldular ve fabrika sahibi de battaniyeyi etekle değiştirdi; böylece ilk kilt ortaya çıkmış oldu.

1770’lerin sonlarında, İngiliz ordusundaki İskoçlar milliyetçilik duygusuyla kilt giymeye başladılar, İngiliz askerlerinden farklı görünmek istiyorlardı. 1800’lerde, savaştaki kahramanlıkları dilden dile dolaşmaya başlayınca ülkedeki diğer erkekler de bu askerler gibi kilt giyip dolaşmaya başladılar.

Kiltlerin tartan denen ekose benzeri özel bir desenleri var. Tüm kiltlerin modeli aslında aynı ama renkleri farklı farklı. Zengin İskoç ailelerinin kendilerine özel renkleri vardı. Mavi ve mor renk ise  sadece kraliyet ailesine ait. Kumaşta renk çoğunluğu bu kıyafeti taşıyan kişinin maddi durumunu da belirliyordu. Mesela tek renkli kıyafetse hizmetçi, çok renkliyse sahip. “iskoçlar neden etek giyerler iskoç erkekler neden etek giyer“

Kiltin altına bir şey giyiyorlar mı diye merak ediyorsanız bir rivayete göre; Kraliçe Viktorya kilt kıyafetli bir askeri geçit zamanı bir İskoç askere sormuş: “Kiltin altında hiçbir şeyin olmadığı doğru mu ?” İskoçyalı şöyle demiş: “Yüce majesteleri, emin olun ki orada her şey var”.

Kilt kelimesinin altında ne saklı

Kilt İskoçyalılar için yöresel kıyafetten ziyade mitolojiye dayalı bir tarihtir. Şuan kimsenin İskoçyalı birine “etekli erkek” diye hitap etmek aklına gelmez. Eski dönemlerde bu kıyafeti giymiş insanları görüpte gülmeyen kimse olmazdı. Bazıları bu kıyafetin sadece garip bir kıyafet olduğunu düşünüyorlardı. İskoçyalılara mahsus bir deyim mevcut: “ Kilt is called kilt, because a lot of people got killed, when they called it skirt” (“kıyafetin bu isimle adlandırılmasının sebebi çok kişinin bu kıyafeti etek adlandırması sonucunda öldürülmeleri olmuştur” ).

Gerçekten kilt’i etek diye adlandırmak yanlış bir tutumdur, çünkü bu sadece bele sarılı, arkada toplanmış, önden düz ve kemerlerle bağlanmış bir kumaş parçasıdır. Bu kıyafeti genellikle ona özel çantayla “Sporran” giyerler. Bu çanta kilt kıyafetini ani rüzgardan korur. Aşağı kısmı özel iğne ile bağlanıyor (kilt pin). Sebebi etek kısmının birleşmesi değil, kıyafetin ağırlaşmasıdır.

Modern kiltin atalarından farkı daha hafif olmasıdır. Eski kiltler daha ağır ve büyük ölçüde yapılıyordu.Uzunluğu 8 metre, ağırlığı 5 kgye ulaşıyordu. Bu kıyafetin bir tarafı kemerle bağlanırken diğer tarafı omuzlara atılıp gece örtü gibi kullanılabiliyordu. “iskoçlar neden etek giyerler iskoç erkekler neden etek giyer“

Savaşta İskoçyalılar düşmanlarını kilti çıkararak yeni doğmuş gibi (kıyafetsiz) saldırarak şaşırtıyorlardı.

Her İskoçya Kabilesi’nin lendine has tartan’ı

Gerçek İskoçya kitlinde önemli olan detaylardır. Adete göre kilt yün ve özel ekoseli tartan isimli kumaştan üretiliyor. Her İskoçya kabilesinin kendine has tartan’ı vardır. Bu sahibinin gücünü ve statüsünü göstermekte.

Mor ve mavi rengi sadece kral ve ailesi taşıyabilirdi. Bu kuraldan yola çıkarak kişinin kimin soyundan geldiği belli oluyordu. Çünkü ayrıca bu kumaşlara rengi yerli bitkiler verdiği sebebiyle ilgili rengin hangi soya ve ya mezhebe ait olduğu açık aşikardı. Ayrıca kumaşta reng çoğunluğu bu kıyafeti taşıyan kişinin maddi durumunu da belirliyordu. Mesela bir renkli kıyafetse hizmetçi, çoksa sahip. “iskoçlar neden etek giyerler iskoç erkekler neden etek giyer“

Tüm mezhep ve soyların taşıyabilecekleri bir “tartan” mevcut. İsmi “Kaledoniya” diye geçiyor.

Günlük hayatımızda 700 den çok tipi mevcut ve bu sayı gittikçe çoğalıyor.

Burberry markası kendi brendini 1920de Tanıttı ve kayıtlara sadece 1985te düştü. Kadınların da sevdiği bir kumaş tarzına çevrilen kilt özellikle erkek giyimidir. “iskoçlar neden etek giyerler iskoç erkekler neden etek giyer“

36 yıl yasak

İngiltere’de Yakobit ayaklanmasından sonra İngiliz hükümeti tartan kumaşından olan tüm kıyafetleri yasakladı. Yasak tam 36 sene sürdü. Kilt Britanya ordusunda, başka Britanya adı altında yaşayan bazı ülke ordularındaki gibi şu ana kadar askeri geçitlerde kullanılan bir kıyafettir. En son kilt 1940 dövüşlerinde kullanılmıştır. Bu sebepten dolayı Naziler Queens Own Cameron Highlanders Britanya piyade alayına “cehennem kadınları” adını vermişlerdi.

Kitlin altına ne giyilmeli sorusu her zaman güncel kalmıştır. İç çamaşırsız kilt giyme tarzı orduda yaransa da gerçek İskoçyalı kiltin altına iç çamaşırı giymez.

Kraliçe Vikroriya kilt kıyafetli bir askeri geçit zamanı bir İskoçyalıya sormuş: “kitlin altında hiçbir şeyin olmadığı doğru mu ?” İskoçyalı şöyle demiş: “Yüce majesteleri,emin olun ki orada her şey var”.

İskoçya Muhafazakar Parti üyesi ve aynı zamanda kültür meseleleri ile ilgilenen Cemi Magregor demiştir: “Gerçek bir İskoçyalının bu kıyafetinin altında neyin saklanması sırrı Nesi canavarının gizemi gibidir.”

1. Dünya Savaşı döneminde bazı baş çavuşlar golf deyeneğinin aşağı kısmına ayna bağlayarak bununla askeri geçitte kilt kıyafetlerini kontrol ediyorlardı. iskoçlar neden etek giyerler

2. 1997’de İskoçya kral alayının taburu Honkong’da gerçekleşen tören zamanı rüzgarlı hava sebebiyle orada bulunan tüm medya mensuplarının dikkat merkezinde idiler.

Yöresel İskoçya dansının ifacılarının bu dansı sergiledikleri zaman koyu iç çamaşırı giymek zorunlulukları mevcut.

İskoçya aristokrasisi arasında kilt kıyafeti 19. yüzyılın ortalarında popüler olmaya başladı. Günümüzde İskoçyalılar arasında bu kıyafet daha çok özel günlerde giyilecek kıyafet haline gelmiştir. Buna rağmen kilt hala İskoçya kültürünün vazgeçilmez ve olmazsa olmaz denilecek sembolü halini taşımakta. iskoçlar neden etek giyerler