İktisatta iklim alarmı!

Tüm dünyayı gitgide daha fazla tesiri altına alan iklim krizinin tesirleri artık çok yakından hissediliyor. Çok sıcaklar, kurak geçen yağmur periyotları, dolular ve seller büyük bir ekonomik ve toplumsal yıkıma neden oluyor. Hepsinin yaşanma sıklığı artıyor. Türkiye’nin gündeminde ise gitgide yükselen, besin güvenliğini ve üretim zincirini tehdit edenükuraklıkütehlikesi var. Bu da iktisat üzerinde büyük bir baskı oluştuyor. Üretim zincirinin bozulması ekonomik riskleri beraberinde getirirken, uzmanlar bilhassa üretim ve tedarik zincirine dikkat çekiyor. Uzmanlar, pandemi devrinde ne kadar değerli olduğu bir sefer daha ortaya çıkan ziraî üretimin, korunması gerektiğine vurgu yapıyor.

Ayrıntılı ölçümlerle İstanbul’un iklim karnesini çıkaran laboratuvarın lideri olan Adil Tek, birinci olarak iklim krizinin global bir tehlike olduğunu belirtip İstanbul’un büyük bir nüfus ve ormansızlaşma sorunu yaşadığını söylüyor.

1911’den bu yana yaptıkları ölçümlerde İstanbul’un ortalama sıcaklığının 1.5 derece arttığını gördüklerini ve aslında bugün yaşadığımız iklim kaynaklı tüm sıkıntıların nedeninin işte bu 1.5 derecelik sıcaklık artışı olduğunu belirten Adil Tek, “İstanbul’daki bu artış memleketler arası kurumların ölçümlerine nazaran dünya ve Avrupa ile paralel. Bu durum tarımda ve endüstride hatta aklınıza gelecek her alanda büyük bir sorun demek. Bu kurallarda ekonomik sürdürülebilirlik mümkün değil” diyor.

İnsanlarda kuraklık veüsu kıtlığıübilincinin hala oluşmadığına vurgu yapan Adil Tek, “Türkiye’de çok sayıda zelzele olmasına karşın gerçek zelzele şuuru 1999’dan sonra oluştu. Beşerler yaşamadan asla gerçek farkındalığa sahip olmuyor. İstanbul’u bekleyen su kıtlığı tehlikesi için de acil olarak günlük 2 saati aşmayacak formda sembolik su kesintilerinin yapılması kural. Öbür türlü insanların tüketim alışkanlıkları değişmeyecek. Sembolik kesintiler bu hususta davranışları değiştirecek” sözlerini kullandı.

Kentte gözlemlenen en düşük sıcaklıkların giderek arttığını aktaran Adil Tek, “Rekor sıcaklıkların yaşanma sıklığı ve şiddeti artıyor. Bilhassa son 10 yılda büyük bir artış var. Daima rekorlar yenileniyor. Bununla birlikte yaşanan en düşük sıcaklılar da yükseliyor. Karlı gün sayıları azalırken sıcak dalgalarının yaşandığı kurak gün sayıları artıyor” diye konuştu.

İstanbul’un yaşadığı durum için artık felaket sözünün kullanılmasının yanlış olmayacağını söyleyen Adil Tek, “İstanbul’u bekleyen bir sarsıntı tehlikesi var. Sarsıntı için tedbir alabilirsiniz. Ferdî olarak kurtulmam mümkün. Amaüiklim kriziüiçin birebir şey geçerli değil. Çok hava olayları ve kuraklık tehlikesi artık önemli boyutta. Çok yakında iklim kaynaklı vefatları görmeye daha net başlayacağız. Zati iklim vefatları bilimsel olarak sarsıntıdan daha büyük bir tehlike” biçiminde konuştu.

İstanbul'un 109 yıllık ayrıntılı bilgileri incelendiğinde yıllık ortalama yağışlarda 140 kilogramlık bir artış gözlemlediklerini belirten Adil Tek, “Evet ortalama yağışlar artmış. Pekala neden kuraklık var? Nedeni tekrar o 1.5 derecelik artış. Yağmurlar asıl yağması gereken vakitte yağmıyor. Haziran ayında yağan sistemsiz ve şiddetli yağmurlar bu ortalamayı yükseltiyor ancak o su toprağa karışmadan süratlice akıp gidiyor. Seller oluşturuyor. Bunlar yararsız yağışlar. İstanbul’un asıl kar yağışına, daha sakin ve vaktinde yağan yağmurlara gereksinimi var. Barajlar yalnızca bu formda dolabilir” dedi.

Hürriyet