Tarım ve Orman Bakanı Dr. Bekir Pakdemirli, çevrimiçi olarak düzenlenen IV. Tıbbi ve Aromatik Bitkiler Çalıştayına katıldı.
Tıbbi ve aromatik bitkilerin yalnızca tarım ve ormanı ilgilendiren bir faaliyet olmadığını, besinden sıhhate, kozmetikte turizme kadar birçok alanı ilgilendiren kıymetli bir bölüm olduğunu belirten Pakdemirli, dünya nüfusunun yaklaşık %70’inin tedavi ve korunma hedefiyle bu eserleri tercih ettiğini söyledi.
Dünyada yaklaşık 425 bin civarında bitki olduğu, bunlardan 50 Bin ile 70 Bin kadarının tıbbi bitki tipi olarak tanımlandığı lisana getiren Pakdemirli, Dünya Sıhhat Örgütü datalarına nazaran bugün dünyada kullanılan tıbbi bitki sayısının 20 Bin civarında olduğunu anlattı.
Bu bitkilerin 4.000’nin tedavi emelli ilaç olarak kullanıldığını söz eden Pakdemirli, Dünyada 2.000, Avrupa’da ise 500’e yakın tıbbi bitkinin ticaretinin yapıldığını ve yıllık ekonomik bedelinin de 115 Milyar Dolar civarında olduğunu lisana getirdi.
Türkiye’nin biyolojik zenginlik bakımından kıymetli bir pozisyonda olduğuna dikkati çeken Pakdemirli, ‘‘3 gen merkezinin kesişme noktasında olan Türkiye, yaklaşık 4.000’i endemik, yani bu coğrafyaya has olmak üzere, toplam 12 bin bitki çeşidine konut sahipliği yapıyor. Öteki bir sözle, Avrupa kıtasından daha fazla biyolojik çeşitliliğe sahip bir ülkeyiz. Tıbbi ve aromatik bitkiler istikametinden ise güçlü bir potansiyele, üretim için uygun iklim ve habitatlara sahibiz. Bu zenginliğimiz içinde 1.700 civarında bitki, tıbbi özellik taşımaktadır. Bunun 500’ünü tıbbi ve aromatik bitki olarak kıymetlendiriyoruz. Bu bilgiler bize, dünya üzerindeki tıbbi bitkilerin yaklaşık %6’sının ülkemizde olduğunu göstermektedir. Ülkemiz, hem tabiattan toplanan defne, kekik, adaçayı üzere eserlerde, hem de kültürü yapılan kimyon, anason, nane, rezene üzere eserlerde geniş bir popülasyona sahiptir. Ayrıyeten, Asya ile Avrupa ortasında bir köprü pozisyonunda bulunan Anadolu, bu bitkilerden yararlanma konusunda da varlıklı birikime sahiptir. Ülkemizin sahip olduğu bu zenginliği, daha yüksek katma pahaya çevirmesi ve bu pazardan daha yüksek hisse alması son derece önemlidir’’ dedi.
‘‘Tıbbi Ve Aromatik Bitki Üretimimiz 5 Kat Artışla 370 Bin Tona Yükseldi’’Son 18 yılda tıbbi ve aromatik bitki ekiliş alanının 2 kat artışla 1,7 milyon dekara,
üretiminin ise 5 kat artışla 370 bin tona yükseldiğini belirten Pakdemirli, ‘‘İhracat kıymetimiz 105 Milyon Dolardan 4 kat artışla 404 Milyon Dolara ulaştı. Kekik ve defne ihracatında dünya önderiyiz. Dünya defne gereksiniminin %90’ını biz karşılıyoruz. Tekrar, kimyon, adaçayı, biberiye ve anasonda da değerli bir tedarikçi konumundayız’’ diye konuştu.
Son 2,5 yılda Anadolu Adaçayı, Dağ Çayı, Ekinezya, Kekik, Oğulotu, Şevketibostan, Tıbbi Adaçayı, Kapari cinslerinde toplam 11 yeni çeşit geliştirdiklerini tabir eden Pakdemirli, ‘‘Biyolojik çeşitliliğe dayalı klasik bilginin kayıt altına alınması projesiyle, ülkemizdeki eserlere ait bilgilerin derlenmesi ve data sisteminin oluşturulmasını sağladık. Bu sistem sayesinde, elimizdeki yaklaşık 2 milyon bilgiyle tıbbi ve aromatik bitki çalışmalarına önemli bilgi kaynağı sağlıyoruz. Bakanlığız araştırma enstitülerince, tıbbi aromatik bitkiler konusunda toplama, kültüre alma, adaptasyon, çeşit geliştirme üzere çalışmalar yürütülüyor. Böylelikle, yok olma ihtimali olan bitkileri müdafaa altına alarak, sürdürülebilir üretimini teşvik ediyoruz. 2004’ den bu yana Kamu özel kesim ve Üniversiteler tarafından 20 çeşitte toplam 71 tescilli çeşit geliştirildi. Bunun 16 çeşitteki 33 çeşidinin tescili Bakanlığımız araştırma enstitülerimiz tarafından yapıldı. Ayrıyeten, Tohum Gen Bankamızda 264 tipe ilişkin 2.641 tıbbi ve aromatik bitki örneğini de muhafaza altına aldık’’ değerlendirmesinde bulundu.
Bakanlık olarak, tıbbi aromatik bitkilerin hem üretimini hem de katma pahasını artırmak gayesiyle çok sayıda takviye ve hibe verdiklerini anlatan Pakdemirli, şöyle konuştu:
‘‘İyi tarım ve organik tarım kapsamında yer alan tıbbi ve aromatik bitki üreticilerine dekar başına kişiselde 40 Lira, küme sertifikasında ise 20 Lira dayanak veriyoruz. 2008 yılından bu yana düzgün tarım uygulamaları kapsamında yaklaşık 696 bin dekar alanda 71 Milyon Lira destekleme ödemesi yaptık. Bunun, alan olarak neredeyse tamamını (628 Bin dekar), takviye ölçüsünün da 41 milyon Lirasını son 2,5 yılda ödedik. 2013 yılından bugüne kadar ise organik tarım olarak bu eserleri yetiştiren üreticilere 58 bin dekar alanda 2,7 Milyon Lira organik tarım takviyesi verdik. TARSİM ile tıbbi aromatik bitkilerin büyük kısmını dolu ziyanı kapsamında sigorta teminatı altına aldık. Ayrıyeten, yağ gülü için de isteğe bağlı don ziyanı teminatı verdik. Kırsal kalkınma takviyeleri kapsamında, tıbbi aromatik bitkilerin işlenmesi, depolanması ve paketlenmesine kıymetli hibeler sağlıyoruz. Yeni tesis, teknoloji yenilenmesi, alternatif güç kaynaklarının üretilmesi ve kullanılması, sulama sistemleri kurulması ve alet ekipman alımlarına %50 oranında hibe dayanağı veriyoruz. Bugüne kadar; 104 adet Projeye 30 Milyon Lira, Genç Çiftçi projesi ile 209 tıbbi ve aromatik bitkiler projesine 6,3 Milyon Lira hibe dayanağı ödedik. TKDK-IPARD dayanakları kapsamında son 2,5 yılda 1.860 projeye 111 Milyon Lira dayanak ödeyerek kırsalda 234 Milyon Lira yatırım yapılmasını sağladık. Isparta’da hayata geçirdiğimiz Gülanta Projesiyle küçük işletmeler ve çiftçiler için ortak müracaat modelleri geliştirilmesini sağladık. ORKÖY projeleri kapsamında 18 yılda 306 tıbbi ve aromatik bitki yetiştiriciliği projesine 9,1 Milyon Lira destekleme ödemesi yaptık. Yeniden, Orman Genel Müdürlüğümüz tarafından yürütülen “Tıbbi ve Aromatik Bahçeler Hareket Planı” içerisinde yaklaşık 1, 7 milyon fidan dikimiyle yöre halkının gelirine 3 Milyon Lira meblağında ek katkı sağladık. Bunun yanında, gelir getirici cinslerde 15 milyon fidan üretimi yaparken son 2,5 yılda artan talebi karşılamak ismine yıllık fidan üretimimizi 25 Milyon adede çıkarttık. 2002 yılında 31 bin ton olan odun dışı orman eserleri üretimimiz 825 bin tona ulaştı. 2023 maksadımız ise 1,2 milyon tondur. Böylelikle, orman köylümüze 2019 yılında 700 Milyon Lira, bu yılda 800 Milyon Lira katkı sağladık. 2023 yılı maksadımızı ise 1,1 Milyar Lira ek katkı olarak belirledik. Odun dışı orman eserleri üretimi kapsamında kırsalda yaklaşık 25 Bin kişi istihdam imkanı getirdik. Odun dışı orman eserlerinde 2019 yılında, ülke ekonomimize 5 Milyar Lira, bu yılda 6 Milyar Lira katkı sağladık. 2023 yılı gayemiz ise 9 Milyar Liradır. 2013 yılındaki 438 Milyon Dolar odun dışı orman eserleri ihracatımız da bu yılki gayemiz 1 Milyar 350 Milyon Dolar. 2023 maksadımız ise 2 Milyar Dolardır.’’
Tıbbi ve aromatik bitki üretimini artırmak ve memleketler arası pazarlarda biyolojik çeşitliği avantaja dönüştürmek hedefiyle 2015 yılında 25 vilayette başlattıkları “Itrî ve Tıbbî Bitkiler ile Boya Bitkileri Yetiştiriciliğinin Geliştirilmesi Projesi”ni bu yıl 40 ile yaygınlaştırdıklarını kaydeden Pakdemirli, Hatay’da Türkiye’nin birinci Tıbbi ve Aromatik Müzesi’nin kurulmasına da katkı sağladıklarını lisana getirdi.
Bakan Pakdemirli, İzmir ili Kınık ilçesinde tıbbi ve aromatik bitkilerin üretilmesi, işlenmesi ve paketlenmesi ile ilgili tesislerin de ağır olarak yer alacağı 1.228 dekar alanda 3.000 kişinin istihdam edileceği Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgesinin kuracaklarını da söyledi.
‘‘Tıbbi Ve Aromatik Bitki Üretimi Karlı Bir İş, Girişimcilerimizi Desteklemeyi Sürdüreceğiz’’Tıbbi ve aromatik üretmenin karlı bir faaliyet olduğunu lisana getiren Pakdemirli, ‘‘10 dekarlık bir alanda adaçayı üretmenin maliyeti ortalama 10.184 Lira iken, net karı 17.766 Lira’dır. Kekik üretimini maliyeti 11.506 Lira iken, net karı 17.442 Lira’dır. Tekrar, Tıbbi nane üretiminin maliyet 17.907 Lira iken net karı 27.433 Lira’dir. İşte bu türlü; karlı, yararlı ve verimli bir bölümden bahsediyoruz. Buradan tüm girişimcilerinin yanında olduğumuzu ve onlara her türlü takviyesi sağlayacağımı da bilhassa belirtmek istiyorum’’ dedi.
Bakan Pakdemirli, tıbbi ve aromatik bitkilerin değerini gündeme getirmesi ve verdiği dayanak hasebiyle Cumhurbaşkanımızın eşi Sayın Emine Erdoğan hanımefendiye teşekkür etti.
Tıbbi ve aromatik bitkiler konusunda 2015, 2016 ve 2018 yıllarında toplam 3 çalıştay yapıldığını lisana getiren Pakdemirli, bugün başlayan ve iki gün sürecek çalıştaya 77 Akademisyen, 20 STK, 121 özel dal temsilcisi ve 260 kamu kurum ve kuruluş yetkilisi olmak üzere yaklaşık 500 kişinin iştirak sağlayacağını da kelamlarına ekledi.