Ayasofya Camii’ndeki Mozaik Tuğra hangi padişaha hediye edilmiştir?

Bugün Ayasofya’ya batıdaki esas kapısından girildiğinde, büyük kapının sağ tarafında duvarda yuvarlak bir plaka üzerine mozaikle işlenmiş bir tuğra görülür.

Sultan Abdülmecid’e (1839 -1861) ait bu tuğranın, Bizans’a mahsus bir teknik olan mozaikler ile yapılmış olması şaşırtıcıdır. 19. yüzyılın bir Osmanlı padişahının tuğrasının mozaiklerden yapılmış olması ayrıca dikkate değer. Bildiğimiz kadarı ile bu mozaikler ile meydana getirilmiş sanat tarihinde bilinen tek tuğradır.

Tuğra, 1847-1849 yıllarında Fossati Kardeşlerin Ayasofya’da yaptığı tadilatlar esnasında, Ayasofya’nın dökülmüş olan altın yaldızlı orijinal mozaik tanelerinden, İtalyan Usta N.Lanzoni’ye yaptırılmıştır.

Fossati tarafından Sultan Abdülmecid’e hediye edilen tuğra; yuvarlak formlu, altın yaldızlı mozaik tanelerinden (tessera) meydana gelen zemin üzerine, yeşil renkli mozaiklerle işlenmiştir.

Mozaik tuğranın dış bordürü lacivert renkli tek sıra mozaik taneleri ile süslüdür.
Mozaik tuğra, tasarım açısından Osmanlı Devri’ni, kullanılan malzeme açısından ise Doğu Roma Devri’ni aksetmesi bakımından oldukça mühimdir.